Indice alfabético
- Ramón María Aller Ulloa
- José Alonso López y Nobal
- Juan Alonso López y Nobal
- Salustio Alvarado Fernández
- Marceliano Álvarez Muñiz
- Ángeles Alvariño González
- Emilio Anadón Frutos
- Eloy Luis André
- Jesús Andreu Lázaro
- Buenaventura Andreu Morera
- José María Andrey y Sierra
- Andrés Antelo Lamas
- Rafael Areses Vidal
- Anselmo Arias Teixeiro
- Antonio Arias Teixeiro
- Pedro Alejandro Auber e Fondniare
- José María Baleato
- Ángel Baltar Cortés
- Ramón Baltar Domínguez
- Antonio Baltar Domínguez
- Manuel Baraja Fernández
- Juan Barcia Caballero
- Juan José Barcia Goyanes
- Charles Eugène Barrois
- José Luis Barros Malvar
- Tomás Batuecas Marugán
- Francisco Bellot Rodríguez
- Ricardo Bernárdez
- Fermín Bescansa Casares
- Luis Blanco Rivero
- Ramón Blanco y Pérez del Camino
- José Boado y Castro
- Baltasar Manuel Boldo Tuced
- Ignacio Bolívar y Urrutia
- Patricio Borobio Díaz
- Celia Brañas Fernández
- Gonzalo Brañas Fernández
- Antonio Brunet y Talleda
- Odón de Buen y del Cos
- Eusebio Bueno Martínez
- Manuel Cabaleiro Goás
- Ernesto Caballero y Bellido
- Rafael Cadórniga Carro
- Laureano Calderón Arana
- Fernando Calvet Prats
- Juan Bautista Camiña
- Domingo Antonio Camiña Fortes
- Jesús Carballo Taboada
- Santiago Carro García
- Roque Carús Falcón
- Antonio Casares Gil
- José Casares Gil
- Antonio Casares Rodríguez
- Fermín Casares y Bescansa
- Pedro de Castro
- Santiago Castroviejo Bolibar
- Pedro Antonio Cerviño Núñez
- Eduardo Chao Fernández
- José María Chao Rodríguez
- Aniceto Charro Arias
- Ángel Cobián Areal
- José Carlos Colmeiro Laforet
- Miguel Colmeiro y Penido
- Andrés Avelino Comerma y Batalla
- Francisco Cónsul Jove y Tineo
- José Andrés Cornide Saavedra y Folgueira
- Antonio Correa Fernández
- Pedro Couceiro Corral
- Luis Crespí Jaume
- Mariano Cubí y Soler
- José Deulofeu y Poch
- Modesto Domínguez Hervella
- Juan Donapetry Iribarnegaray
- Juan Jacobo Durán Loriga
- Armando Durán Miranda
- Mauricio Echandi Montalvo
- Antonio Eleizegui López
- Ricardo Escauriaza del Valle
- Rafael Estrada Arnaiz
- Félix Domingo Estrada Catoira
- Joaquín Ezquerra del Bayo
- Benito Jerónimo Feijoo Montenegro
- Valeriano Fernández Bacorell
- Manuel Rufo Fernández Carballido
- Elisa Fernanda Mª del Carmen Fernández de la Vega y Lombán
- Jimena Mª Francisca Emilia Fernández de la Vega y Lombán
- José Ramón Fernández de Luanco y del Riego
- Ignacio Fernández Flórez Reguera
- Cesáreo Fernández Losada
- Manuel Jacobo Fernández Mariño
- José Fernández Martínez
- Bibiano Fernández Osorio-Tafall
- Gustavo Fernández Rodríguez Bastos y Harizmendi
- Gabriel Fernández Taboada
- Domingo Fontán Rodríguez
- Ramón Fontenla Maristany
- Emilio Fraga Lago
- Francisco Freire Barreiro
- Gonzalo Gallas Novas
- Cruz Gallástegui Unamuno
- Heliodoro Gallego Armesto
- Abelardo Gallego Canel
- Fausto Garagarza y Dugiols
- Fernando Garcia Arenal
- Víctor García Ferreiro
- Antonio García Maceira
- Pío García Novoa
- Antonio García Varela
- José María García-Blanco Oyarzábal
- Eustaquio (Antonio Félix) Giannini Bentallol
- Miguel Gil Casares
- José María Gil Rey
- Francisco Giral González
- Pedro Gómez de Bedoya y Paredes
- Manuel Gómez Larrañeta
- Mariano Gómez Ulla
- Manuel Gómez-Durán Martínez
- Vicente González Canales
- Jaime González Carreró
- José González López
- José González Olivares
- Juan de Dios González Pizarro
- Joseph González Salgado
- Claudio González Zúñiga
- José Goyanes Álvarez
- José Goyanes Capdevila
- Vicente Goyanes Cedrón
- Mariano de la Paz Graells Agüera
- Albert (Albert I, Príncipe de Mónaco) Grimaldi
- Vicente Guarnerio Gómez
- Francisco Guitián Ojea
- Leopoldo Hernández Robredo
- Primitivo Hernández Sampelayo
- José María Hernansáez y Moscoso
- Enrique Hervada García-Sampedro
- Ragnar Hult
- Alexander von Humboldt
- Carlos Ibañez y Varela
- Santiago de la Iglesia Santos
- Francisco Iglesias Brage
- Luis Iglesias Iglesias
- Luis Iglesias Pardo
- Emigdio Iglesias Somoza
- Gerardo Jeremías Devesa
- Ángel Jorge Echeverri
- Jorge Juan y Santacilia
- Ángel Laborde Navarro
- Johan Martin Christian Lange
- Bernardo Lecocq Honesy
- Carlos Lemaur
- Juan Lembeye y Lartaud
- Octavio Lois Amado
- Juan Lojo Batalla
- Antonio López de Guadalupe
- Jacobo López Elizagaray
- Manuel López Enríquez
- Víctor López Seoane
- Juan López Soler
- Juan López Suárez
- Dionisio Macarte y Díaz
- Gerónimo Macho Velado
- Ramón Margalef López
- Tomás Mariño Pardo
- Juan Martín Sauras
- Antonio Martínez de la Riva
- Ángel Martínez de la Riva Vilar
- Domingo Martínez de Presa
- Manuel Martínez-Risco
- Baltasar Merino Román
- Manuel Eugenio Merino Simón
- Faustino Miranda González
- Ricardo Montequi y Díaz de la Plaza
- Saturnino Montojo y Díaz
- Olga Moreiras Tuni
- Evaristo Antonio Mosquera Quiroga
- Francisco Antonio Mourelle de la Rúa
- Manuel Muñoz Taboadela
- José María Navaz y Sanz
- Francisco de Neira
- João da Nova
- Antonio Novo Campelo
- Domingo Antonio de Nóvoa Gándara y Feijoo
- Roberto Nóvoa Santos
- Miguel Odriozola Pietas
- Ramón Otero Acuña
- Enrique Otero Aenlle
- Xosé Otero Espasandín
- Fernando Oxea
- Timoteo O´Scanlan
- Emilia Pardo Bazán
- Isidro Parga Pondal
- Jacobo María de Parga y Puga
- Ubaldo Pasarón y Lastra
- Patricio María Paz y Membiela
- Ángel Pedreira Labadía
- Pedro Pena y Pérez
- Ramón Pérez Costales
- José Pérez López-Villamil
- Severino Pérez y Vázquez
- Gerónimo Piñeiro de las Casas
- Manuel Piñeiro Herba
- Eugenio Piñerúa Álvarez
- José Planellas Giralt
- Francisco Ponte y Blanco
- Antonio Posse Roybanes
- Pedro Andrés Pourret
- Casiano de Prado y Vallo
- Esteban Quet y Puigvert
- José Quiroga Méndez
- Marcelino Ramírez García
- Benito Regueiro Varela
- Ignacio Ribas Marqués
- Tomás Rico Jimeno
- Eduardo del Río y Lara
- Francisco de los Ríos Naceiro
- Cándido Ríos Rial
- Arturo Rivas Castro
- Antonio Rodríguez Darriba
- Carlos Rodríguez Baltar
- Juan Antonio Rodríguez Bustillo
- Alejandro Rodríguez Cadarso
- José Rodríguez Carracido
- José Rodríguez González
- José Rodríguez Martínez
- José Rodriguez Mourelo
- Juan Rodríguez Sardiña
- Luis Rodríguez Seoane
- Juan Rof Carballo
- Juan Rof Codina
- Francisco Romero Blanco
- José María Romero Fernández de Landa
- Francisco Romero Molezún
- Ramón Rúa Figueroa
- Ángela Ruiz Robles
- Ramón Dionisio de la Sagra y Peris
- Francisco Sánchez
- Julián Sánchez Bort
- Timoteo Sánchez Freire
- Gumersindo Sánchez Guisande
- Fernando Sande y Lago
- Frei Martín Sarmiento
- Pedro Sarmiento de Gamboa
- Camille François Sauvageau
- Guillermo Schulz
- Francisco de Seijas y Lobera
- Josep Joan Vicente del Seixo
- Antonio Sierra Forniés
- César Sobrado Maestro
- Juan Sobreira y Salgado
- Ramón Sobrino Buhigas
- Benito Ángel Dionisio Sotelo y Rivas
- Juan Suárez Casas
- Enrique Suárez Couto
- Julián Francisco Suárez Freire
- Paulino Suárez Suárez
- Francisco Sueiras
- Nicolás Taboada y Leal
- Maximino Teijeiro Fernández
- Joan Texidor i Cos
- Pedro Urquijo Landaluce
- Joaquín Vaamonde Rodríguez
- Lope Valcárcel Vargas
- Antonio Valenzuela Ozores
- Ramón Varela de la Iglesia
- Teodoro Varela de la Iglesia
- José Varela de Montes
- Juan Varela Gil
- Gregorio Varela Mosquera
- Manuel Varela Radío
- Ángel Varela Santos
- José Varela y Ulloa
- Ricardo Varela y Varela
- Vicente Vázquez Queipo
- José Francisco Vendrell de Pedralbes i Estaper del Mas
- Ramón Verea García
- Enrique Vidal Abascal
- Ernesto Viéitez Cortizo
- Xosé Luis Vila Jato
- Antonio Vila Nadal
- Cipriano Vimercati Benítez
- Leoncio Virgós Guillén
- Heinrich Moritz Willkomm
- María Josefa Wonenburger Planells
- Isabel Zendal Gómez
Disciplinas científicas
- ./ Mariña
- ./ Matemáticas
- ./ Enxeñería
- ./ Botánica
- ./ Cartografía
- ./ Agronomía
- ./ Bioloxía
- ./ Química
- ./ Astronomía
- ./ Xeoloxía
- ./ Minas
- ./ Medicina
- ./ Xenética
- ./ Coleccións
- ./ Psiquiatría
- ./ Anatomía
- ./ Nautica
- ./ Cosmografía
- ./ Microbioloxía
- ./ Histoloxía
- ./ Ensino
- ./ Divulgación científica
- ./ Ciencias Experimentais
- ./ Filosofía
- ./ Hidroloxía
- ./ Medicina
- ./ Xinecoloxía
- ./ Veterinaria
- ./ Zootecnia
- ./ Bromatoloxía
- ./ Hixiene
- ./ Mecánica
- ./ Espeleoloxía
- ./ Paleontoloxía
- ./ Zooloxía
- ./ Radioloxía
- ./ Xeografía
- ./ Agricultura
- ./ Ciencias Naturais
- ./ Farmacia
- ./ Viticultura
- ./ Navegación
- ./ Física
- ./ Aeronaútica
- ./ Técnica
- ./ Armas
- ./ Oftalmoloxía
- ./ Parasitoloxía
- ./ Mineraloxía
- ./ Farmacaloxía
- ./ Ornitoloxía
- ./ Entomoloxía
- ./ Expedicións
- ./ Bioquímica
- ./ Dermatoloxía
- ./ Ecoloxía
- ./ Avicultura
- ./ Pediatría
- ./ Micrografía
- ./ Anestesia
- ./ Oceanografía
- ./ Fisioloxía
- ./ Moluscos
- ./ Cálculo
- ./ Nutrición
- ./ Meteoroloxía
- ./ Psicoloxía experimental
- ./ Edafoloxía
- ./ Enxeñería de montes
- ./ Fisioloxía vexetal
- ./ Bioloxía mariña
- ./ Ficoloxía
- ./ Limnoloxía
- ./ Tecnoloxía
- ./ Cirurxía
- ./ Antropoloxía
Antonio Rodríguez Darriba
Unha brillante traxectoria investigadora paralizada polo franquismo
comparte esta páxina:Ámbitos de ocupación:
Autor/a da biografía:
- Álvarez Lebredo, Carlos
- Data de alta: 05/08/2012
Galeria

Como citar esta páxina:
- Álvarez Lebredo, Carlos ([2012], “Antonio Rodríguez Darriba”, en Álbum da Ciencia. Culturagalega.org. Consello da Cultura Galega. [lectura: 11/12/2023] [URL: http://www.culturagalega.org/
albumdaciencia/detalle.php?id=326
Especialmente decisiva na carreira investigadora de Darriba foi a súa entrada no equipo de colaboradores do Dr. Gustavo Pittaluga, concretamente no campo da Parasitoloxía, en decembro de 1927. Nese equipo coincide coa tamén colaboradora Jimena Fernández de la Vega y Lombán, coa que traba amizade a partir daquel momento. En Madrid simultaneou a investigación coa docencia, pois o Dr. Ruiz-Falcó lle encargou impartir unhas leccións dentro do Curso de Anatomía Patolóxica e Bacterioloxía da Facultade de Medicina.
A través do Dr. Ramón Rodríguez Somoza, colega seu e discípulo de Cajal, e do seu amigo Vicente Loriente, entrou en contacto coa Institución Libre de Enseñanza. Animado polo Dr. Juan López Suárez solicitou e conseguiu en 1927 unha pensión por tres anos da Junta para Ampliación de Estudios. Con esta axuda, entre 1928 e 1931 realizou investigacións clínicas no tema que lle indicou o Dr. Pittaluga: Hematoloxía e Patoloxía Exótica no Instituto para as Enfermidades Tropicais de Hamburgo, baixo a dirección do Dr. Ernst Georg Nauck. Alí investigou sobre filariose co Dr. Friedrich Fülleborn. Este centro alemán era naquel momento a referencia en Europa nas investigacións de enfermidades transmitidas por insectos. Tras os tres anos da pensión, regresou o Dr. Darriba de Alemaña co Diploma de Medicina Tropical e Parasitoloxía Médica.
Ao comezar o ano 1932 foi destinado en Madrid no Laboratorio de Investigaciones Clínicas da Facultade de Medicina da Universidade e no Laboratorio do Instituto Nacional de Higiene Alfonso XIII, de onde o reclamou o seu director, Dr. Jorge Francisco Tello Muñoz, para que comezara a aplicar alí os coñecementos adquiridos en Hamburgo. A estancia en Madrid permítelle continuar o labor investigador no Laboratorio de Parasitología da Facultade de Medicina baixo a dirección do Dr. Pittaluga, daquela catedrático de Parasitoloxía e Patoloxía Tropical e máxima autoridade neses campos, especialmente en paludismo. A súa afección ao traballo investigador sobre o terreo, e non só no laboratorio, decidiuno a pedir unha bolsa para estudar a anquilostomiase (parasitismo intestinal) na provincia de Murcia, onde tiña unha gran incidencia; conviviu Darriba durante meses coa poboación afectada, analizando as súas enfermidades e as condicións de vida, hixiene e saúde. Esta investigación serviríalle despois para conformar a súa tese de doutoramento.
Esta foi a época máis fecunda do Dr. Darriba en canto á divulgación das súas investigacións. Leu a tese doutoral o 6 de novembro de 1935 (publicada ao ano seguinte); formou parte do Comité de Redacción da revista Medicina de los Países Cálidos, dirixida por Pittaluga, na que colaborou con varios traballos ademais de encargarse da recensión das publicacións recibidas, especialmente dos orixinais procedentes de Alemaña; e publicou na colección “Publicaciones Oficiales de la Comisión Permanente de Investigaciones Sanitarias”, da Dirección General de Sanidad de Madrid. Salientar o seu labor como tradutor de moitos traballos alemáns de investigación médica para a súa publicación en revistas científicas españolas da época. Entre as súas traducións destaca a Breve introdución a la entomología médica, de Erich Martini, daquela xefe de Enfermidades Tropicais do Hospital de Hamburgo e considerado o fundador da entomoloxía en Alemaña. Xunto ao propio Dr. Pittaluga, en 1936 comezou a poñer ao día unha obra deste investigador, o tratado Enfermedades de los países cálidos, que fora publicado por Calpe en 1924. Por estes tamén volveu de novo á docencia: no curso académico 1933-34 encargouse na Escuela Nacional de Sanidad dos Cursos de Parasitoloxía e Medicina Tropical que versaban sobre os Anquilostomas e a Filariose.
Durante os anos 1932-1936, nos que basicamente viviu en Madrid, ampliou o seu labor investigador con estancias fóra de España. No verán de 1933 foi reclamado polo seu coñecido Instituto de Enfermidades Tropicais de Hamburgo para impartir docencia de Helmintoloxía aos médicos alemáns e estranxeiros que se especializaban anualmente nese centro hamburgués. Investigou na Estación Hidrobiolóxica da cidade alemá de Plön (Schleswig-Holstein), na que se dedicou ao estudo das larvas cercarias. E en 1934 levou a cabo investigacións no Instituto Tropical de Liverpool sobre as transmisións endémicas do kala-azar (enfermidade negra), tema no que xa fora iniciado por Pittaluga.
Neste período madrileño contactou cos mozos da Residencia de Estudiantes, na que o Dr. Darriba pasaba os meses de verán. Tamén se relacionou cun grupo de mozos e intelectuais galegos que residían nesa capital e que adoitaban xuntarse na casa dos ribadenses irmáns Suárez Couto: Bouza Brey, Rof Carballo, Otero Espasandín, Xesús Bal ou García Sabell, entre outros.
Na primavera do ano 1936 foi reclamado pola prestixiosa empresa alemá Bayer para continuar o seu traballo investigador no departamento de Esquistosomiase dos laboratorios centrais de Colonia pero, segundo el mesmo afirmou, inquieto e preocupado polas circunstancias socio-políticas de Alemaña naquel momento, preferiu non marchar.
Durante a guerra civil española foi nomeado Director do Centro Secundario de Higiene de Lorca (outubro de 1936). En xullo de 1937 foi encargado de organizar a asistencia á poboación civil e refuxiados afectados de paludismo na retagarda das frontes bélicas de Andalucía, sur do Tajo e Extremadura. En Los Navalucillos (Toledo) dirixiu o Centro Antipalúdico do Hospital Militar para infecciosos. En 1938, logo de ser mobilizada a súa quinta, concedéronlle o grao de capitán do exército da República. Por estas datas ingresou no Laboratorio de Análises Clínicas do Exército, instalado no Instituto de Higiene.
Tras a guerra civil todo o equipo investigador ao que pertencía quedou desartellado: o doutor Pittaluga marchara para Cuba e varios dos seus colaboradores para México. Nestas circunstancias o Dr. Darriba decidiu regresar á casa familiar de Ribadeo onde iniciou unha nova orientación profesional como pediatra e médico especialista en análises clínicas, unha vez que se colexiou oficialmente en xaneiro de 1941. Froito das súas investigacións anteriores e do prestixio adquirido puido publicar aínda algúns traballos científicos que foron citados no prestixioso Tratado de Patología y Clínica médicas, de Pedro-Pons. Un opúsculo seu sobre “Lucha contra las moscas” mereceu unha mención honorífica da Sociedad Española de Higiene en 1942. En 1958 foi convidado a participar como membro fundador na Asociación Española de Biopatología Clínica.
A traxectoria profesional de Rodríguez Darriba é a dun investigador e institucionista, froito dunha política científica e racional, que viu truncado o seu labor a partir de 1939. El considerábase, por idade, compromiso e actitude profesional, participante da Xeración do 27, no apartado dos homes de ciencia. Formou parte dese enorme número de españois aos que podemos denominar “cerebros non fugados”, que sufriron as sancións e as decisións político-administrativas que adoptou contra eles o réxime saído da guerra civil e que os obrigou a afastarse completamente da súa anterior carreira investigadora, desaproveitando deste modo o traballo que desenvolvían e no que sobresaían antes desa data.
Bibliografía:
Fontes documentais:
Arquivo da Residencia de Estudiantes de Madrid / Junta para Ampliación de Estudios. Expediente personal 125/203.
Fontes impresas:
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1930): Contribución al estudio del gangulheterakis spumesa, Medicina de los Países Cálidos, Madrid.
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1931): Esquistosomas. (Estado actual), Medicina de los Países Cálidos, Madrid.
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1932): Sobre oxiuros, Madrid: Dirección General de Sanidad.
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1933-1934): Sobre anquilostomiasis en la huerta de Murcia, 2 tomos, Madrid: Dirección General de Sanidad.
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1935): Breve introducción a la Helmintología médica, Noticias médicas. Murcia.
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1936): Parasitismo humano por protozoos intestinales en Murcia (capital) y su huerta, Tese de doutoramento, Madrid: Bolaños y Aguilar.
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1936): Parasitismo humano por protozoos intestinales en Murcia, Madrid: Dirección General de Sanidad.
RODRÍGUEZ DARRIBA, A. (1942): Protozoosis intestinales humanas, Madrid: Ed. Morata.
Ademais deixou inéditos dous manuais: Entomología médica e Tratado de Paludismo.
Bibliografía secundaria:
PEDRO-PONS, A. (1950): Tratado de Patología y Clínica médica, Barcelona: Salvat. Tomo VI: “Enfermedades infecciosas. Intoxicaciones. Enfermedades profesionales y por agentes físicos”, capítulos dedicados a “Rickettsiosis humanas”, pp. 585 e ss., e a “Enfermedades producidas por protozoos”, pp. 678 e ss.
GURRIARÁN, R. (2006): Ciencia e conciencia na Universidade de Santiago (1900-1940) , Santiago: Universidade.