Indice alfabético
- Ramón María Aller Ulloa
- José Alonso López y Nobal
- Juan Alonso López y Nobal
- Salustio Alvarado Fernández
- Marceliano Álvarez Muñiz
- Ángeles Alvariño González
- Emilio Anadón Frutos
- Eloy Luis André
- Jesús Andreu Lázaro
- Buenaventura Andreu Morera
- José María Andrey y Sierra
- Andrés Antelo Lamas
- Rafael Areses Vidal
- Anselmo Arias Teixeiro
- Antonio Arias Teixeiro
- Pedro Alejandro Auber e Fondniare
- José María Baleato
- Ángel Baltar Cortés
- Ramón Baltar Domínguez
- Antonio Baltar Domínguez
- Manuel Baraja Fernández
- Juan Barcia Caballero
- Juan José Barcia Goyanes
- Charles Eugène Barrois
- José Luis Barros Malvar
- Tomás Batuecas Marugán
- Francisco Bellot Rodríguez
- Ricardo Bernárdez
- Fermín Bescansa Casares
- Luis Blanco Rivero
- Ramón Blanco y Pérez del Camino
- José Boado y Castro
- Baltasar Manuel Boldo Tuced
- Ignacio Bolívar y Urrutia
- Patricio Borobio Díaz
- Celia Brañas Fernández
- Gonzalo Brañas Fernández
- Antonio Brunet y Talleda
- Odón de Buen y del Cos
- Eusebio Bueno Martínez
- Manuel Cabaleiro Goás
- Ernesto Caballero y Bellido
- Rafael Cadórniga Carro
- Laureano Calderón Arana
- Fernando Calvet Prats
- Juan Bautista Camiña
- Domingo Antonio Camiña Fortes
- Jesús Carballo Taboada
- Santiago Carro García
- Roque Carús Falcón
- Antonio Casares Gil
- José Casares Gil
- Antonio Casares Rodríguez
- Fermín Casares y Bescansa
- Pedro de Castro
- Santiago Castroviejo Bolibar
- Pedro Antonio Cerviño Núñez
- Eduardo Chao Fernández
- José María Chao Rodríguez
- Aniceto Charro Arias
- Ángel Cobián Areal
- José Carlos Colmeiro Laforet
- Miguel Colmeiro y Penido
- Andrés Avelino Comerma y Batalla
- Francisco Cónsul Jove y Tineo
- José Andrés Cornide Saavedra y Folgueira
- Antonio Correa Fernández
- Pedro Couceiro Corral
- Luis Crespí Jaume
- Mariano Cubí y Soler
- José Deulofeu y Poch
- Modesto Domínguez Hervella
- Juan Donapetry Iribarnegaray
- Juan Jacobo Durán Loriga
- Armando Durán Miranda
- Mauricio Echandi Montalvo
- Antonio Eleizegui López
- Ricardo Escauriaza del Valle
- Rafael Estrada Arnaiz
- Félix Domingo Estrada Catoira
- Joaquín Ezquerra del Bayo
- Benito Jerónimo Feijoo Montenegro
- Valeriano Fernández Bacorell
- Manuel Rufo Fernández Carballido
- Elisa Fernanda Mª del Carmen Fernández de la Vega y Lombán
- Jimena Mª Francisca Emilia Fernández de la Vega y Lombán
- José Ramón Fernández de Luanco y del Riego
- Ignacio Fernández Flórez Reguera
- Cesáreo Fernández Losada
- Manuel Jacobo Fernández Mariño
- José Fernández Martínez
- Bibiano Fernández Osorio-Tafall
- Gustavo Fernández Rodríguez Bastos y Harizmendi
- Gabriel Fernández Taboada
- Domingo Fontán Rodríguez
- Ramón Fontenla Maristany
- Emilio Fraga Lago
- Francisco Freire Barreiro
- Gonzalo Gallas Novas
- Cruz Gallástegui Unamuno
- Heliodoro Gallego Armesto
- Abelardo Gallego Canel
- Fausto Garagarza y Dugiols
- Fernando Garcia Arenal
- Víctor García Ferreiro
- Antonio García Maceira
- Pío García Novoa
- Antonio García Varela
- José María García-Blanco Oyarzábal
- Eustaquio (Antonio Félix) Giannini Bentallol
- Miguel Gil Casares
- José María Gil Rey
- Francisco Giral González
- Pedro Gómez de Bedoya y Paredes
- Manuel Gómez Larrañeta
- Mariano Gómez Ulla
- Manuel Gómez-Durán Martínez
- Vicente González Canales
- Jaime González Carreró
- José González López
- José González Olivares
- Juan de Dios González Pizarro
- Joseph González Salgado
- Claudio González Zúñiga
- José Goyanes Álvarez
- José Goyanes Capdevila
- Vicente Goyanes Cedrón
- Mariano de la Paz Graells Agüera
- Albert (Albert I, Príncipe de Mónaco) Grimaldi
- Vicente Guarnerio Gómez
- Francisco Guitián Ojea
- Leopoldo Hernández Robredo
- Primitivo Hernández Sampelayo
- José María Hernansáez y Moscoso
- Enrique Hervada García-Sampedro
- Ragnar Hult
- Alexander von Humboldt
- Carlos Ibañez y Varela
- Santiago de la Iglesia Santos
- Francisco Iglesias Brage
- Luis Iglesias Iglesias
- Luis Iglesias Pardo
- Emigdio Iglesias Somoza
- Gerardo Jeremías Devesa
- Ángel Jorge Echeverri
- Jorge Juan y Santacilia
- Ángel Laborde Navarro
- Johan Martin Christian Lange
- Bernardo Lecocq Honesy
- Carlos Lemaur
- Juan Lembeye y Lartaud
- Octavio Lois Amado
- Juan Lojo Batalla
- Antonio López de Guadalupe
- Jacobo López Elizagaray
- Manuel López Enríquez
- Víctor López Seoane
- Juan López Soler
- Juan López Suárez
- Dionisio Macarte y Díaz
- Gerónimo Macho Velado
- Ramón Margalef López
- Tomás Mariño Pardo
- Juan Martín Sauras
- Antonio Martínez de la Riva
- Ángel Martínez de la Riva Vilar
- Domingo Martínez de Presa
- Manuel Martínez-Risco
- Baltasar Merino Román
- Manuel Eugenio Merino Simón
- Faustino Miranda González
- Ricardo Montequi y Díaz de la Plaza
- Saturnino Montojo y Díaz
- Olga Moreiras Tuni
- Evaristo Antonio Mosquera Quiroga
- Francisco Antonio Mourelle de la Rúa
- Manuel Muñoz Taboadela
- José María Navaz y Sanz
- Francisco de Neira
- João da Nova
- Antonio Novo Campelo
- Domingo Antonio de Nóvoa Gándara y Feijoo
- Roberto Nóvoa Santos
- Miguel Odriozola Pietas
- Ramón Otero Acuña
- Enrique Otero Aenlle
- Xosé Otero Espasandín
- Fernando Oxea
- Timoteo O´Scanlan
- Emilia Pardo Bazán
- Isidro Parga Pondal
- Jacobo María de Parga y Puga
- Ubaldo Pasarón y Lastra
- Patricio María Paz y Membiela
- Ángel Pedreira Labadía
- Pedro Pena y Pérez
- Ramón Pérez Costales
- José Pérez López-Villamil
- Severino Pérez y Vázquez
- Gerónimo Piñeiro de las Casas
- Manuel Piñeiro Herba
- Eugenio Piñerúa Álvarez
- José Planellas Giralt
- Francisco Ponte y Blanco
- Antonio Posse Roybanes
- Pedro Andrés Pourret
- Casiano de Prado y Vallo
- Esteban Quet y Puigvert
- José Quiroga Méndez
- Marcelino Ramírez García
- Benito Regueiro Varela
- Ignacio Ribas Marqués
- Tomás Rico Jimeno
- Eduardo del Río y Lara
- Francisco de los Ríos Naceiro
- Cándido Ríos Rial
- Arturo Rivas Castro
- Antonio Rodríguez Darriba
- Carlos Rodríguez Baltar
- Juan Antonio Rodríguez Bustillo
- Alejandro Rodríguez Cadarso
- José Rodríguez Carracido
- José Rodríguez González
- José Rodríguez Martínez
- José Rodriguez Mourelo
- Juan Rodríguez Sardiña
- Luis Rodríguez Seoane
- Juan Rof Carballo
- Juan Rof Codina
- Francisco Romero Blanco
- José María Romero Fernández de Landa
- Francisco Romero Molezún
- Ramón Rúa Figueroa
- Ángela Ruiz Robles
- Ramón Dionisio de la Sagra y Peris
- Francisco Sánchez
- Julián Sánchez Bort
- Timoteo Sánchez Freire
- Gumersindo Sánchez Guisande
- Fernando Sande y Lago
- Frei Martín Sarmiento
- Pedro Sarmiento de Gamboa
- Camille François Sauvageau
- Guillermo Schulz
- Francisco de Seijas y Lobera
- Josep Joan Vicente del Seixo
- Antonio Sierra Forniés
- César Sobrado Maestro
- Juan Sobreira y Salgado
- Ramón Sobrino Buhigas
- Benito Ángel Dionisio Sotelo y Rivas
- Juan Suárez Casas
- Enrique Suárez Couto
- Julián Francisco Suárez Freire
- Paulino Suárez Suárez
- Francisco Sueiras
- Nicolás Taboada y Leal
- Maximino Teijeiro Fernández
- Joan Texidor i Cos
- Pedro Urquijo Landaluce
- Joaquín Vaamonde Rodríguez
- Lope Valcárcel Vargas
- Antonio Valenzuela Ozores
- Ramón Varela de la Iglesia
- Teodoro Varela de la Iglesia
- José Varela de Montes
- Juan Varela Gil
- Gregorio Varela Mosquera
- Manuel Varela Radío
- Ángel Varela Santos
- José Varela y Ulloa
- Ricardo Varela y Varela
- Vicente Vázquez Queipo
- José Francisco Vendrell de Pedralbes i Estaper del Mas
- Ramón Verea García
- Enrique Vidal Abascal
- Ernesto Viéitez Cortizo
- Xosé Luis Vila Jato
- Antonio Vila Nadal
- Cipriano Vimercati Benítez
- Leoncio Virgós Guillén
- Heinrich Moritz Willkomm
- María Josefa Wonenburger Planells
- Isabel Zendal Gómez
Disciplinas científicas
- ./ Mariña
- ./ Matemáticas
- ./ Enxeñería
- ./ Botánica
- ./ Cartografía
- ./ Agronomía
- ./ Bioloxía
- ./ Química
- ./ Astronomía
- ./ Xeoloxía
- ./ Minas
- ./ Medicina
- ./ Xenética
- ./ Coleccións
- ./ Psiquiatría
- ./ Anatomía
- ./ Nautica
- ./ Cosmografía
- ./ Microbioloxía
- ./ Histoloxía
- ./ Ensino
- ./ Divulgación científica
- ./ Ciencias Experimentais
- ./ Filosofía
- ./ Hidroloxía
- ./ Medicina
- ./ Xinecoloxía
- ./ Veterinaria
- ./ Zootecnia
- ./ Bromatoloxía
- ./ Hixiene
- ./ Mecánica
- ./ Espeleoloxía
- ./ Paleontoloxía
- ./ Zooloxía
- ./ Radioloxía
- ./ Xeografía
- ./ Agricultura
- ./ Ciencias Naturais
- ./ Farmacia
- ./ Viticultura
- ./ Navegación
- ./ Física
- ./ Aeronaútica
- ./ Técnica
- ./ Armas
- ./ Oftalmoloxía
- ./ Parasitoloxía
- ./ Mineraloxía
- ./ Farmacaloxía
- ./ Ornitoloxía
- ./ Entomoloxía
- ./ Expedicións
- ./ Bioquímica
- ./ Dermatoloxía
- ./ Ecoloxía
- ./ Avicultura
- ./ Pediatría
- ./ Micrografía
- ./ Anestesia
- ./ Oceanografía
- ./ Fisioloxía
- ./ Moluscos
- ./ Cálculo
- ./ Nutrición
- ./ Meteoroloxía
- ./ Psicoloxía experimental
- ./ Edafoloxía
- ./ Enxeñería de montes
- ./ Fisioloxía vexetal
- ./ Bioloxía mariña
- ./ Ficoloxía
- ./ Limnoloxía
- ./ Tecnoloxía
- ./ Cirurxía
- ./ Antropoloxía
César Sobrado Maestro
O primeiro micólogo en Galicia
comparte esta páxina:Ámbitos de ocupación:
Autor/a da biografía:
- Bugallo, Ánxela
- Data de alta: 22/09/2012
Extras de César Sobrado Maestro:
Datos para la Flora Micológica Gallega
Datos para la Flora Micológica Gallega II
Datos para la Flora Micológica Gallega III
Notas para la flora micológica gallega
Extras sobre César Sobrado Maestro:
Galeria

Exemplar de "Morchella rotunda", da micoteca de César Sobrado Maestro. Museo de Historia Natural da Universidade de Santiago.
Como citar esta páxina:
- Bugallo, Ánxela ([2012], “César Sobrado Maestro”, en Álbum da Ciencia. Culturagalega.org. Consello da Cultura Galega. [lectura: 11/12/2023] [URL: http://www.culturagalega.org/
albumdaciencia/detalle.php?id=347

Exemplar de "Morchella rotunda", da micoteca de César Sobrado Maestro. Museo de Historia Natural da Universidade de Santiago.
Datos biográficos:
- Nacemento: Aguilar de Campóo (Palencia) 1876
- Falecemento: Santiago de Compostela 1935
A Botánica como vocación
A súa tese doutoral foi publicada en Madrid (Sobrado, 1902) baixo o título Observaciones sobre la estructura de algunos líquenes e trata das estruturas e das técnicas seguidas para o estudo dalgúns liques, así como das súas aplicacións medicinais, industriais e económicas (Roldán, 1975).
Foi auxiliar da Cátedra de Mineraloxía e Zooloxía de Madrid ata que conseguiu, a principios de 1902, por oposición, a mesma Cátedra na Universidade de Santiago. Neste destino permanecerá ata o seu pasamento. Dende 1909 compatibilizou este cargo co de Farmacéutico do Hospital Militar de Santiago e tivo acumulada á súa cátedra a de Botánica descritiva aplicada á Farmacia durante dous períodos sucesivos, de 1918 a 1922 e de 1923 a 1925.
Segundo Roldán (1975), o Ministerio de Instrucción Pública encomendoulle a Sobrado o estudo da flora das Illas Canarias e do Noroeste de África nos anos 1905 a 1906. Con este motivo formaría un magnífico herbario que pasou á Facultade de Farmacia de Santiago e redactou unha Memoria que permaneceu inédita.
Foi o catedrático encargado de dar o discurso inaugural do curso 1910-11: La división del trabajo en las colonias animales (SOBRADO, 1910). Sobre este tema peculiar realiza un estudo comparativo entre as colonias e as sociedades de animais, afondando na organización colonial dos celentéreos. Recoñece na generación ágama a causa primeira da formación das colonias, nacendo o primeiro individuo dun ovo fecundado e o resto a expensas do primeiro, sen necesidade de ovo nin fecundación. A división do traballo, ou solidariedade biolóxica, sería consecuencia da propia vida social.
Contribucións á Micoloxía galega
A pesar da súa cátedra de Zooloxía, Sobrado Maestro mergúllase no estudo dos fungos superiores en Galicia, publicando catro traballos sobre os macromicetos galegos no Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural entre 1909 e 1912. A pesar diso non é citado por P. Unamuno (1933) nin por M. Losa (1944) cando publican as súas contribucións á micoloxía galega. Ambos si citan ao seu mestre Lázaro Ibiza, que xunto con Teixidor, consideran autores das primeiras citas de fungos galegos, correspondentes ao grupo de Ustilaginales e Uredinales.
Precisamente nas súas publicacións baixo o título de “Datos para la Flora Micológica Gallega”, Sobrado indica que se dedica ao estudo dos fungos nos arredores de Santiago por indicación do seu mestre Lázaro (Sobrado, 1909, p. 345). Consideraba ademais que “el clima fresco y húmido de este país se presta … para el desarrollo de estas plantas, á lo que se debe que durante todo el año, y muy especialmente en el otoño se disponga de abundante material de estudio.”
A maioría das especies citadas no primeiro traballo foron recollidas polo mesmo Sobrado, principalmente nos bosques de piñeiros, resaltando que presentaban “inmejorables condiciones para la vida de gran número de hongos, a juzgar por la abundancia con que éstos aparecen en los pinares”. Uns poucos exemplares debíanse á actividade doutro catedrático da Facultade de Farmacia, o profesor Eleicegui, amigo de Sobrado.
No seu estudo, Sobrado dá referencias útiles e precisas sobre as localidades e datas da recollida, principalmente Santiago e Pontevedra, incluído Lourizán, detallando ás veces o hábitat e dando conta de citas anteriores noutras partes da Península. Na publicación de 1911 apunta ademais o descubrimento dun número relevante de especies non citadas con anterioridade na Botánica española.
A colección de César Sobrado Maestro e a Sección de Santiago
O seu cuarto traballo publicado sobre os macromicetos aparece en 1912, baixo o título de “Notas para la flora micológica gallega”. No artigo Sobrado manifesta a súa intención de formar unha colección que sexa testemuña dos seus traballos. Comprende a dificultade da tarefa, dados os problemas de conservación dos fungos e polo cara que resultaría. Anuncia feliz, que o profesor García Varela puxo a súa disposición os recursos necesarios no Museo de Historia Natural da Universidade de Santiago, onde deposita os primeiros 100 exemplares da futura colección.
Empregaron para a súa conservación solucións acuosas de formol, o que permitía que a forma xeral do fungo se mantivera, aínda que perdendo as súas cores. Mais na etiqueta orixinal indicaban as coloracións en fresco e os abondosos datos rexistrados por Sobrado nas súas publicacións sobre hábitat e data de recollida.
Esta colaboración co Museo universitario tiña ademais outro obxectivo. César Sobrado Maestro, que xa era socio da Real Sociedad Española de Historia Natural dende 1901, fora un dos impulsores da fundación da Sección de Santiago, na que ocupou o cargo de tesoureiro en 1910. Creada o 2 de marzo de 1909, a Sección estaba constituída case exclusivamente por profesionais das ciencias: Antonio Eleicegui, César Sobrado, Ruperto Lobo, Cándido Rios Rial, Armando Cotarelo Valledor, César Fernández Garrido, Eugenio Labarta, o Padre Merino e José Deulofeu, entre outros. Na súa sesión de constitución, celebrada no laboratorio de Zooloxía, tomaron unha decisión transcendental para o futuro do gabinete universitario, xa que deciden a formación de coleccións de Historia Natural de Galicia que sirvan de base para a constitución do que eles denominan o Museo Regional (Bugallo, 2003).
Todos estes datos de investigación e colaboración danlle un especial valor ás 88 mostras que quedan actualmente da colección elaborada por Sobrado. Na actualidade as mostras seguen conservadas en formol diluído e en frascos independentes para cada especie. Algunhas especies da micoteca non aparecen citadas nas publicacións do autor por terse recollido con data posterior.
O listado orixinal de Sobrado foi revisado por González Sangregorio e outros autores (1984), chegando á conclusión que 54 especies estaban correctamente citadas, 23 precisaron revisión e 11 non se podían identificar con seguridade, dado o seu estado de conservación, pois debido ás propiedades do medio conservante e ao paso do tempo, as mostras da micoteca perderon algunhas das características importantes para o seu recoñecemento.
Nunha segunda parte os mesmos autores fixeron un estudo taxonómico das especies citadas por Sobrado que non están na micoteca. Nas súas catro publicacións Sobrado sacou á luz 172 especies, co cal medrou o catálogo micolóxico galego en 121 especies.
En definitiva, datos que apuntan claramente ao catedrático Sobrado Maestro como o verdadeiro iniciador do estudio dos fungos superiores en Galicia e a colección que entrega para o Museo de Historia Natural da Universidade de Santiago pode considerarse a primeira micoteca de Galicia.
Bibliografía:
Fontes impresas:
SOBRADO MAESTRO, C. (1902): Observaciones sobre la estructura de algunos líquenes. Discurso presentado para el grado de doctor en Farmacia, Madrid: Establecimiento Tipográfico de Idamor Moreno Cruzado.
SOBRADO MAESTRO, C. (1909a): Datos para la Flora Micológica Gallega, Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural, IX: 345-348.
SOBRADO MAESTRO, C. (1909b): Datos para la Flora Micológica Gallega, Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural, IX: 491-494.
SOBRADO MAESTRO, C. (1910): La división del trabajo en las colonias animales. Discurso leído en la Universidad de Santiago en la solemne inauguración del Curso Académico de 1910 a 1911, Santiago: Universidad.
SOBRADO MAESTRO, C. (1911). Datos para la Flora Micológica Gallega, Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural, XI: 474-476.
SOBRADO MAESTRO, C. (1912): Notas para la flora micológica gallega, Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural, XII: 168-170.
Bibliografía secundaria:
BUGALLO RODRÍGUEZ, Ánxela (2003): O Museo de Historia Natural "Luis Iglesias" da Universidade de Santiago, Santiago: Universidade.
GONZÁLEZ SANGREGORIO, M. V.; FREIRE, L.; CASTRO CERCEDA, M. L. (1984): Revisión de la micoteca de Sobrado Maestro, Anales de Biología, 1: 21-23.
LOSA ESPAÑA, M.(1944): Aportaciones a la flora micológica gallega, Anales del Jardín Botánico de Madrid, 4, 1: 195-240.
ROLDÁN GUERRERO, R. (1976): Sobrado y Maestro (César), Diccionario biográfico y bibliográfico de autores farmacéuticos españoles, Madrid: IMPHOE; T IV: 528-529.